Dagdan agajy

17:57 12.07.2023

https://www.ussatnews.com/storage/posts/5708/original-164aea348072c8.jpeg

Türkmen halky dagdan agajyny keramatly, gözden dilden goraýan mukaddes agaç hasaplanýar. Şol ynam ygtykat bilen dagdandan kiçijik üljäniň şänigi çemesi ululykda, iki başy ýaýbaňja, orta bili gyşbyja şekiljik ýasap, ýaş çagajyklaryň tahýasyna, kürtekçesine dakýarlar ýa-da alaja bag bilen boýnundan asýarlar. Ol şekiljige dagdabjyk diýýärler. Mundan başga-da çeper elli gelin-gyzlaryň aýratyn ussatlyk bilen nagyşlan kürte, çyrpy ýaly lybaslaryna hem gözden-dilden gorasyn diýip dagdanjyk çatýarlar. Halynyň bolsa esasy nagyşlarynyň başlanýan hem-de gutarýan ýerinde bir hatar dagdanjyk nagşyny çitýärler. Umuman, türkmençilikde haýsy zada göreniň mähri gidip, gözi deger öýdülse, şoňa dagdan agajyny gorag edýärler.

Türkmen hatda mal-garasynyň ýüpüne-de bir bölek dagdan agajyny berkidýär. Bu barada şeýle bir rowaýatam aýdýarlar. Öňden bir gözi degegen adam bar eken. Ol adam özüniň bu bolşundan müýnürgemän, gaýtam:

- Men gözimi diken zadymy, salymyny bermän tüwdüräýýändirin - diýip öwinýärmiş.

Bir gün şeý diýip öwünip otyrka, töweregindäkiler oňa:

- Beýle bolsa, hany, hol duran düýäni tüwdir, göreli! - diýipdirler.

Ol adam şol diýilýän düýä tarap gözini çarhlap, tiňkesini dikipdir weli, düýe duran ýerinde taýyp, bir entirekläpdir, ýöne ýykylmandyr.

Gözi degegen adam:

- Bu ýerde bir hikmet bardyr, ýogsa, düýe hökman ýykylardy. Hany, ýörüň göreliň! - diýipdirler.

Baryp görseler, düýäniň owsarynyň düýbinden iki barmak çemesi dagdan agajy bar eken. Muny gören adamalar:

-Be-e, dogurdanam dagdanly taýsa-da, gaýmajak eken! - diýişipdirler. Şu wakadan soň “Dagdanly taýmaz” diýen durnukly söz düzüminiň nakyla öwrülip, il içine ýaýrandygyny aýdýarlar.

Dagdan agajy biziň ýurdumyzda Uly Balkan, Kürendag, Günorta-Günbatar, Merkezi we Gündogar Kopetdag, Badhyz we Köýtendag sebitlerinde ýaýrandyr. Dag syýahatyny halaýanlar bu agaçlaryň dag çeşmeleriniň golaýynda ösüp, olary kölege bilen büreýändiklerini bilýärler. Dagdan esasan, dag jülgeleriniň, manzaralary, gaýalaryň çuňlyklaryndaky jaýryklarda, suw ýygnanýan künjeklerinde ösýär. Türkmen halk döredijiliginde we nusgawy edebiýatynda bu syrdam agaçlar dag gaýalarynyň syraty, kuwwaty we tebigy gözelligi bilen baglanşdyrylýar. “Dagdan” agajy “dagdan güýç alýar” diýip, il içinde aýdylýar.

Taýýarlan: Amanmyrat ANNAMYRADOW,

Türkmen oba hojalyk institutynyň talyby.

Другие статьи
164aa160f6dfb8.jpeg
Электромобиль самое удобное решение в сохранении чистоты воздуха

Одним из приоритетных направлений государственной политики Туркменистана является охрана окружающей среды, бережное отношение к природным ресурсам и рациональное их использование, внедрение в производство экологически чистых технологий.


16461bc504fea4.jpeg
Польза ходьбы

Ходьба является одной из самых доступных и полезных форм физической активности. Она помогает укрепить костную ткань, улучшить функцию сердечно-сосудистой системы, снизить риск развития диабета и ожирения, а также улучшить настроение и снизить уровень стресса. Регулярная ходьба может также помочь улучшить сон и повысить уровень энергии в течение дня.


16454a5aeacff5.jpeg
Влияние солнца на здоровье человека

Влияние солнца на организм человека может иметь как положительный, так и отрицательный эффект. При правильном подходе можно повысить иммунитет, укрепить здоровье и поднять настроение; наоборот — перебор с солнечными ваннами способен привести к серьезным заболеваниям.

1635a69212b065.jpeg
Осенний рацион для здоровья и хорошего настроения

Осенью самое время позаботиться о своём иммунитете и задуматься о пересмотре своих пищевых привычек. В этот период нужно обратить внимание на рацион и режим питания, его сбалансированность.


162318c9dca847.jpeg
В 1971 году сотрудники ЮНЕСКО обнаружили рецепт омоложения организма

В 1971 году сотрудники ЮНЕСКО, исследуя Тибет, обнаружили в развалинах древнего монастыря глиняные таблички с описанием рецепта омоложения организма.