Kelem - täsin ösümligiň bejerijilik häsiýeti
22:41 08.10.2020
Adamyň her bir peýdalanýan azygy iýmit siňdiriş ulgamynyň agzalaryna agram salmazdan, siňňitli we jan saglygyna melhem bolmalydyr. Dünýäde, şol sanda Türkmenistanda saglyga peýdaly täsiri bolan ösümlikler örän köpdür. Olaryň arasynda gök önümlerden kelem aýratyn orna eýe bolup durýar. Kelemiň ýapraklarynda köp bolmadyk mukdarda ýaglar, iki göterime çenli şeker, minerallar, fermentler, aminokislotalar, adam bedenine juda möhüm bolan askorbin kislotasy, B toparynyň, şeýle-de P, K witaminleri, beloklar, uglewodlar, kalsiý bar.
Lukmanlar kelemi terligine, gaýnadylan, işdäaçar görnüşinde köp iýmekligi ündeýärler. Ol turşadylan görnüşinde hem peýdalanylýar. Ter we turşadylan kelem işdä açmakda, ganyň düzümindäki holesterini azaltmakda, semizlige garşy haýyrlydyr. Alymlar kelemiň adamyň bedeninde demriň aňsat özleşmeginde örän peýdalydygyny belleýärler. Onuň saglyga peýdasy terligine ulanylanda has güýçli ýüze çykýar. Kelemiň süýji keselini, aşgazanda ýara emele gelmegini, oniki barmak içegäniň näsazlygyny, agyz boşlugynyň sowuklama keselleriniň görnüşlerini bejermekde tapylgysyz dermanlyk häsiýeti bardyr.
Halk lukmançylygynda kelemiň şiresi sary getirmede, dem alyş ýollarynyň ýokarky bölekleriniň şikeslenmelerinde, bagyr näsazlyklarynda peýdalanylýar.
Gündogaryň beýik alymy Ibn Sina öz eserlerinde kelemiň ýaralary çalt guratmaga we bitirmäge, agyryny aýyrmaga ýaramlydygyny ýazýar. Bu täsin ösümligiň bejerijilik häsiýeti irki döwürlerden bellidir. Gadymy rimliler ony bedeni kuwwatlandyrmakda, ukusyzlykda, kellagyryny köşeşdirmekde peýdalanypdyrlar. Onuň şeker garylan şiresi üsgülewügi, bokurdak agyrysyny aýyrmakda ulanylypdyr.
«Bejeriş binagärligi» hassalaryň ünsüni gussaly duýgulardan sowup, olarda ruhubelentlik döredýär
Ösümlikleriň, arassa howanyň, janly-jandarlaryň bejeriş ukyplary barada bilýän hem bolsak, binagärligiň şypa berijilik häsiýeti barada seýrek eşidilýär.
Gülli kelemiň peýdasy
Gülli kelemiň (brokkoli kelemi) watany gündogar Ortaýer deňzi sebiti hasaplanýar. Ol 2 ýyllyk ösümlik bolup, ýabany kelemden gelip çykýar. Häzirki wagtda hytaý, hindi, italýan, türk, fransuz, ispan we dünýäniň başga-da ýurtlarynyň aşhanalarynda giňden ulanylýar.
Çaganyň aň-akyl ösüşi üçin peýdaly önümler
Çaganyň aň-akyl taýdan kadaly ösmegi okuw-terbiýeçilik işinde esasy wezipe bolup durýar. Her bir ýaşda iýmitlenmegiň belli bir kadasy bolşy ýaly, çagalyk döwründe hem bu şeýledir.
Beýiniň peýdasy
Beýi peýdaly häsiýeti ýokary bolan miweleriň hataryna degişlidir. Biziň Türkmenistan ýurdumyzda hem beýi urugyndan adaty beýi görnüşi ösdürilip ýetişdirilýär. Aslynda, beýiniň gelip çykan ýerleri Kawkaz we Ortaýer deňiz kenarýakalary hasaplanýar. Beýi agaç görnüşli we gyrymsy bag bolup, boýy 8 metre çenli ýetýär.
Nohudyň peýdasy
Nohut — iň gadymy ösümlikleriň biri. Onuň watany günorta-günbatar Aziýa we ýakyn Gündogar hasaplanýar. Ösümlik bu ýerlerde miladydan öňki 7-nji müňýyllykda ösdürilip ýetişdirilipdir. Dünýäde nohudyň 70-e golaý görnüşi belli bolup, olardan diňe iki görnüşi giňden ulanylýar. Ol gök çig görnüşinde we gabykly bişen görnüşinde ulanylýar. Ösümlik beloklaryň ajaýyp çeşmesidir. Onuň 100 gramynda takmynan 25 gram belok bar. Şonuň üçin nohut sagdyn iýmitlenişiň aýrylmaz bölegi hasaplanýar.
