Ozokeritiň Türkmenistandaky ýataklary GDA ýurtlarynyň ähli gorlarynyň 40 göteriminden gowragyny tutýar
Ozokeritiň dünýä ýüzünde azsanly senagat ähmiýetli ýataklary bellidir. Bu magdanyň Türkmenistandaky senagat taýdan ähmiýetli ýataklary Çeleken ýarymadasynda jemlenendir. Ozokeritiň Türkmenistandaky esasy çeşmeleri ýurdumyzyň günorta-günbatar böleginde ýerleşýär. Ol ýerde birnäçe, ýagny Dagajyk, Gorab, Aýmen-Meşed, Miut, Sürenje, Aligul ýaly ýataklary bar. Bar bolan maglumatlara görä, ol ýataklar GDA ýurtlarynyň ähli gorlarynyň 40 göteriminden gowragyny tutýar. Dag jynslarynyň ozokeritli damarlary Nebitdagda, Boýadagda we Goturdepede bar.
Gatlaklarda ýatyşynyň häsiýeti boýunça gatlak görnüşli we damar görnüşli ozokerit ýataklaryna bölünýär. Ýataklaryň birinji görnüşinde çägedaşly gatlaklar çäge däneleriniň daşyny örtýän (gurşaýan) we az-kem däneleriň arasyndaky boşluklary doldurýan ozokerit bilen doýgun halda bolýar. Senagat ähmiýetli gatlaklardaky ozokeritiň mukdary 2-4 göterime, kämahal 16 göterime çenli ýetýär. Ýatagyň emele gelmeginiň barşynda gatlaklaryň ozokerit bilen doýgunlygyna kollektor häsiýetli gatlaklaryň litologiýasy we suw bilen doýgunlygy meýdanyň tektonikasy, gatlaklardaky suwlaryň kadasy täsir edýär.
Atmosfera agentleriniň täsiri astynda ozokerit magdany özünden ýeňil fraksiýalary çykarýar, suw bilen gaýnadyp almaga boýun bolmaýan has gury hala gelýär, harsan diýip atlandyrylýan şeýle magdanlar giň meýdany tutýar we ozokeritiň uly gorlaryny özünde jemleýär.
Gunça ANNAÝEWA,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň mugallymy.
Innowasiýa arkaly durnukly geljege barýan ýol
«Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri» ylmy-önümçilik merkezinde «Gün, ýel gorlarynyň potensialyny kesgitlemek boýunça bitewi maglumatlar» merkezi döredilip, onuň esasynda «Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleriniň internet portaly» işlenip taýýarlanyldy we häzirki wagtda onuň maglumatlar gory baýlaşdyrylýar.
Ýaşaýyş-durmuş şertlerini üpjün etmekde «ýaşyl» energiýanyň orny
Adamzadyň aňy ösdügiçe, islegler artyp, öz döwrüne görä talaplar täze görnüşde ýüze çykýar. Dünýäni herekete getirýän güýç energetika hasaplanýar.
Türkmenistan amala aşyrýan iri taslamalarynda ekologiýa syýasatyny ileri tutýar
Soňky ýyllarda tükeniksiz çeşmelerden alynýan «ýaşyl» energiýa (gaýtadan dikeldilýän energiýa) bolan gyzyklanma bütin dünýäde, şol sanda biziň Garaşsyz ýurdumyzda barha ýokarlanýar.
Ynsan bedenine ýokumly zeýtun miweleriniň möçberi artýar
Etrek etrabynyň «Gyzylbaýyr» daýhan birleşiginiň mes toprakly ýaýlasyndan uzak möhletleýin ýer bölegini alan Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy telekeçi Ymamberdi Jepbarow miweli baglary ýetişdirmek bilen meşgul bolýar.
Aýazbaba hökman geler, oglum! (Hekaýa)
Oglanjyk ir bilen ukudan oýandy-da, otagynyň töründe bezelgi duran arçanyň ýanyna baryp töweregine seretdi. Eglip bir bölek kagyzy aldy-da: «Aýazbaba meniň ýazan hatymy okamandyr-a» diýip, başyny aşak saldy. Birdenem:
