Ýyldyrymyň güýç birligi
Tebigy hadysalar daşdan seredeniňde gözelligi, täsinligi döredýärler. Ýöne şol bir wagtda hem olar golaýdan örän howpludyrlar.
Eýsem tebigat täsinliginiň we gözelliginiň biri bolan ýyldyrymda näçe güýç jemlenýärkä? Barlaglar ýyldyrym urgusynyň mümkin bolan güýjüniň 100 million wolta barabardygyny tassyklaýar. Ýyldyrym urgusy 60 kilometr aralykda bolup geçip bilýär. Ýyldyrym çakmasy gök gürlemesiniň öňünden hem, soňundan hem bolup geçip bilýär. Şol sebäpli ýyldyrymy ýagyşdan öň hem, soň hem synlamak mümkindir.
Ylmy maglumatlar Ýer togalagynda her sekuntda 50 razrýadly ýyldyrymyň çakýandygyny tassyklaýarlar. Onuň her gezekki çakmasynyň ortaça energiýasy 500 megajoula deňdir.
Ýyldyrymyň Ýerdäki razrýadynyň tok güýji 10 — 500 müň amperdir. Güýjenmesi bolsa on millionlarça woltdan milliard woltlara ýetip bilýär.
Ýene-de bir ýagdaýy bellemelidir. Ýyldyrym energiýasy ynsanyň häli-häzire çenli gündelik durmuşynda, halk hojalygynda peýdalanyp bilmeýän energiýasydyr.
Ramazan AGAÝEW,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň talyby.
Ýagty geljegiň energiýa çeşmesi
Häzirki zaman ylmynyň we tehnologiýanyň çalt ösýän döwründe adamzadyň öňünde ekologiýa bilen baglanyşykly möhüm meseleler ýüze çykýar. Howanyň ýylylygy, hapalanmagy, tebigy serişdeleriň çäkliligi ýaly meseleler dünýä jemgyýetçiligini täze energiýa çeşmelerini gözlemäge mejbur edýär.
Innowasiýa arkaly durnukly geljege barýan ýol
«Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri» ylmy-önümçilik merkezinde «Gün, ýel gorlarynyň potensialyny kesgitlemek boýunça bitewi maglumatlar» merkezi döredilip, onuň esasynda «Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleriniň internet portaly» işlenip taýýarlanyldy we häzirki wagtda onuň maglumatlar gory baýlaşdyrylýar.
Ýaşaýyş-durmuş şertlerini üpjün etmekde «ýaşyl» energiýanyň orny
Adamzadyň aňy ösdügiçe, islegler artyp, öz döwrüne görä talaplar täze görnüşde ýüze çykýar. Dünýäni herekete getirýän güýç energetika hasaplanýar.
Türkmenistan amala aşyrýan iri taslamalarynda ekologiýa syýasatyny ileri tutýar
Soňky ýyllarda tükeniksiz çeşmelerden alynýan «ýaşyl» energiýa (gaýtadan dikeldilýän energiýa) bolan gyzyklanma bütin dünýäde, şol sanda biziň Garaşsyz ýurdumyzda barha ýokarlanýar.
Ynsan bedenine ýokumly zeýtun miweleriniň möçberi artýar
Etrek etrabynyň «Gyzylbaýyr» daýhan birleşiginiň mes toprakly ýaýlasyndan uzak möhletleýin ýer bölegini alan Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy telekeçi Ymamberdi Jepbarow miweli baglary ýetişdirmek bilen meşgul bolýar.
