Gök çaýyň peýdasy
13:16 13.03.2022
Gündelik iýmitiň düzüminde çaýlaryň dürli görnüşleri yzygiderli kabul edilýär. Şolaryň arasynda gök çaýa aýratyn ähmiýet berilýär. Gök çaýyň peýdaly taraplary geçirilen ylmy-barlaglaryň netijesinde subut edildi.
Hytaýly alymlaryň geçiren barlag netijelerine görä, dürli keseller bilen kesellän 100 müňden gowrak adam 2 topara bölünip, birinji topara hepdede azyndan 3 gezek gök çaý berildi, beýleki topara bolsa beýleki içgiler hödürlendi. 7 ýyllyk barlagdan soňra, gök çaý içen adamlarda ýürek-damar keselleri bilen kesellemek 20 göterim azalyp, şeýle keselleriň alamatlarynyň hem azalandygy mälim edildi.
«Suonsi»-si uniwersitetiniň (Beýik Britaniýa) alymlary gök çaýyň düzüminde COVID-19-a garşy göreşmekde peýdaly maddany ýüze çykardylar. Bu gözlegiň netijesi «RSC Advances» žurnalynda çap edilipdir. Gök çaý adamyň kognitiw ukyplaryna oňat täsir edýär. Şweýsariýadaky Psihiatriki uniwersitet klinikasynyň hünärmenleri gök çaýyň beýniniň saglygyna täsirini barlagdan geçirdiler. Netijede, gök çaý psihiki bozulmalaryň, akyly gowşaklygyň bejergisinde kömek bermäge ukyplydygy anyklanyldy.
Gök çaýyň dürli görnüşleri bar. Onuň düzüminde 300-den gowrak himiki elementler bolup, uglewodlar, beloklar, witaminler, kalsiý, magniý, marganes, natriý we beýleki birleşmeler ýüze çykaryldy. Şonuň üçin hem gök çaý adam bedeniniň ähli ulgamyna oňaýly täsir edýär.
Daýanç HUDAÝBERDIÝEW,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň talyby.
Gülli kelemiň peýdasy
Gülli kelemiň (brokkoli kelemi) watany gündogar Ortaýer deňzi sebiti hasaplanýar. Ol 2 ýyllyk ösümlik bolup, ýabany kelemden gelip çykýar. Häzirki wagtda hytaý, hindi, italýan, türk, fransuz, ispan we dünýäniň başga-da ýurtlarynyň aşhanalarynda giňden ulanylýar.
Çaganyň aň-akyl ösüşi üçin peýdaly önümler
Çaganyň aň-akyl taýdan kadaly ösmegi okuw-terbiýeçilik işinde esasy wezipe bolup durýar. Her bir ýaşda iýmitlenmegiň belli bir kadasy bolşy ýaly, çagalyk döwründe hem bu şeýledir.
Beýiniň peýdasy
Beýi peýdaly häsiýeti ýokary bolan miweleriň hataryna degişlidir. Biziň Türkmenistan ýurdumyzda hem beýi urugyndan adaty beýi görnüşi ösdürilip ýetişdirilýär. Aslynda, beýiniň gelip çykan ýerleri Kawkaz we Ortaýer deňiz kenarýakalary hasaplanýar. Beýi agaç görnüşli we gyrymsy bag bolup, boýy 8 metre çenli ýetýär.
Nohudyň peýdasy
Nohut — iň gadymy ösümlikleriň biri. Onuň watany günorta-günbatar Aziýa we ýakyn Gündogar hasaplanýar. Ösümlik bu ýerlerde miladydan öňki 7-nji müňýyllykda ösdürilip ýetişdirilipdir. Dünýäde nohudyň 70-e golaý görnüşi belli bolup, olardan diňe iki görnüşi giňden ulanylýar. Ol gök çig görnüşinde we gabykly bişen görnüşinde ulanylýar. Ösümlik beloklaryň ajaýyp çeşmesidir. Onuň 100 gramynda takmynan 25 gram belok bar. Şonuň üçin nohut sagdyn iýmitlenişiň aýrylmaz bölegi hasaplanýar.
Greýpfrut — peýdaly miwe
Greýpfrut tropiki miwelere degişli bolup, onuň watany Barbados adasy hasaplanýar. Ol elmydama ýaşyl öwüsýän agaçda ýetişip, sowuk howany halamaýar. Miwe ýolunmanka daşky görnüşi boýunça üzüme çalym edýär.
