Banan möhüm iýmit
17:49 06.04.2022
Banan dünýäde iň möhüm iýmit ekinleriniň biridir. Bu önüm bedenimizi insultdan we gipertoniýadan goraýar, agramy gözegçilikde saklaýar, immuniteti goldaýar.
100 g üçin bişen bananlaryň kaloriýasy we ýokumlylygy: kaloriýa — 88, beloklar — 0,74 g, ýaglar — 0,29 g, uglewodlar — 23 g, iýmit süýümi — 4,6 g.
Banan uglewodlaryň baý çeşmesi hasaplanylýar, immuniteti güýçlendirmek üçin B (B1, B2, B6), C we P witaminlerini öz içine alýar. Çydamly krahmalyň we süýümiň köp bolmagy sebäpli bu miweleriň pes glisemiki görkezijisi bar (GI).
Bişmedik bananlaryň esasy düzümi (80%-e çenli) çydamly («siňdirilmeýän») krahmal we pektin bedende prebiotik hökmünde hereket edýär, iýmit siňdiriş ulgamynda peýdaly bakteriýalaryň ösmegine itergi berýär we saglygy berkidýär.
Şeýle-de bolsa, bişiş döwründe krahmalyň köp bölegi şekere (fruktoza we glýukoza) öwrülýär. Şol sebäpli birneme bişmedik bananlar gowy doýurýar we agramyny bir kadada saklajak bolýan adamlar üçin amatlydyr.
Esger RYZAKULYÝEW,
Türkmen döwlet binagärlik - gurluşyk institutynyň talyby.
Gülli kelemiň peýdasy
Gülli kelemiň (brokkoli kelemi) watany gündogar Ortaýer deňzi sebiti hasaplanýar. Ol 2 ýyllyk ösümlik bolup, ýabany kelemden gelip çykýar. Häzirki wagtda hytaý, hindi, italýan, türk, fransuz, ispan we dünýäniň başga-da ýurtlarynyň aşhanalarynda giňden ulanylýar.
Çaganyň aň-akyl ösüşi üçin peýdaly önümler
Çaganyň aň-akyl taýdan kadaly ösmegi okuw-terbiýeçilik işinde esasy wezipe bolup durýar. Her bir ýaşda iýmitlenmegiň belli bir kadasy bolşy ýaly, çagalyk döwründe hem bu şeýledir.
Beýiniň peýdasy
Beýi peýdaly häsiýeti ýokary bolan miweleriň hataryna degişlidir. Biziň Türkmenistan ýurdumyzda hem beýi urugyndan adaty beýi görnüşi ösdürilip ýetişdirilýär. Aslynda, beýiniň gelip çykan ýerleri Kawkaz we Ortaýer deňiz kenarýakalary hasaplanýar. Beýi agaç görnüşli we gyrymsy bag bolup, boýy 8 metre çenli ýetýär.
Nohudyň peýdasy
Nohut — iň gadymy ösümlikleriň biri. Onuň watany günorta-günbatar Aziýa we ýakyn Gündogar hasaplanýar. Ösümlik bu ýerlerde miladydan öňki 7-nji müňýyllykda ösdürilip ýetişdirilipdir. Dünýäde nohudyň 70-e golaý görnüşi belli bolup, olardan diňe iki görnüşi giňden ulanylýar. Ol gök çig görnüşinde we gabykly bişen görnüşinde ulanylýar. Ösümlik beloklaryň ajaýyp çeşmesidir. Onuň 100 gramynda takmynan 25 gram belok bar. Şonuň üçin nohut sagdyn iýmitlenişiň aýrylmaz bölegi hasaplanýar.
Greýpfrut — peýdaly miwe
Greýpfrut tropiki miwelere degişli bolup, onuň watany Barbados adasy hasaplanýar. Ol elmydama ýaşyl öwüsýän agaçda ýetişip, sowuk howany halamaýar. Miwe ýolunmanka daşky görnüşi boýunça üzüme çalym edýär.
