Awokadonyň peýdasy
10:02 20.11.2023
Awokado Lawr maşgalasyna degişli bolan hemişe gök öwüsýän subtropik miwedir. Agajynyň boýy 20 metre çenli ýetýär. Miwesi bir tohumly armyt görnüşli bolup, miwäniň uzynlygy 5-den 20 sm, agramy 50g-dan 1.8 kg çenli bolýar. Miwäniň ady gadymy astekleriň dilinde «agaç ýumurtgasy» diýen manyny aňladýar. Miwäniň bişeni garamtyl reňkde bolýar, onuň çala bişenini kagyza dolap 2-5 gün saklasaň ýetişýär. Awokado miwe hasaplansa-da, himiki düzümi we tagamy boýunça gök otlara degişli edilýär. Bu miwäniň watany Merkezi Amerika we Meksika hasaplanýar.
Miwäniň 100 gramynda 160 g kaloriýa bar. Düzümi A, B, S, D, E, K, R witaminlerine, kaliý, magniý, natriý, kalsiý, fosfor ýaly minerallara baýdyr. Awokado aşgazan-içege kesellerinde, gastritde, gipertoniýada, süýji keselinde ulanylýar. Şeýle-de, miwe kosmetiki serişdeleriniň önümçiliginde peýdalanylýar. Ýokary ýokumlylygyna garamazdan, awokado omega kislotalarynyň köp bolmagy sebäpli berhizlik önümi hasaplanýar. Olar holesteriniň derejesini we ýürek-damar keselleriniň döremek howpuny peseldýär.
Awokado ilkinji gezek kabul edilende az mukdardan başlamaly. Düzüminde ýaglaryň köplügi sebäpli, bagrynda, iýmit siňdiriş ulgamynda näsazlyk bolan adamlara bu iýmit maslahat berlenok. Berhiz saklananda, beden belli bir derejede gowşaýar, şeýle ýagdaýda awokado ähmiýetli iýmit çeşmesi bolup hyzmat eder. Miwäni gündelik kabul etmek mümkin bolup, ol çigligine ýa-da az derejede gyzdyrylyp, işdäaçarlara, çorbalara we başga-da iýmitlere goşulýar. Şeýle-de, ol balyk we deňiz önümleri, limon şiresi, guş eti, gök otlar bilen gowy sazlaşýar.
Taýýarlan Aýbölek ATAÝEWA,
Döwletmämmet Azady adyndaky Türkmen milli dünýä dilleri institutynyň talyby.
Çaganyň aň-akyl ösüşi üçin peýdaly önümler
Çaganyň aň-akyl taýdan kadaly ösmegi okuw-terbiýeçilik işinde esasy wezipe bolup durýar. Her bir ýaşda iýmitlenmegiň belli bir kadasy bolşy ýaly, çagalyk döwründe hem bu şeýledir.
Beýiniň peýdasy
Beýi peýdaly häsiýeti ýokary bolan miweleriň hataryna degişlidir. Biziň Türkmenistan ýurdumyzda hem beýi urugyndan adaty beýi görnüşi ösdürilip ýetişdirilýär. Aslynda, beýiniň gelip çykan ýerleri Kawkaz we Ortaýer deňiz kenarýakalary hasaplanýar. Beýi agaç görnüşli we gyrymsy bag bolup, boýy 8 metre çenli ýetýär.
Nohudyň peýdasy
Nohut — iň gadymy ösümlikleriň biri. Onuň watany günorta-günbatar Aziýa we ýakyn Gündogar hasaplanýar. Ösümlik bu ýerlerde miladydan öňki 7-nji müňýyllykda ösdürilip ýetişdirilipdir. Dünýäde nohudyň 70-e golaý görnüşi belli bolup, olardan diňe iki görnüşi giňden ulanylýar. Ol gök çig görnüşinde we gabykly bişen görnüşinde ulanylýar. Ösümlik beloklaryň ajaýyp çeşmesidir. Onuň 100 gramynda takmynan 25 gram belok bar. Şonuň üçin nohut sagdyn iýmitlenişiň aýrylmaz bölegi hasaplanýar.
Greýpfrut — peýdaly miwe
Greýpfrut tropiki miwelere degişli bolup, onuň watany Barbados adasy hasaplanýar. Ol elmydama ýaşyl öwüsýän agaçda ýetişip, sowuk howany halamaýar. Miwe ýolunmanka daşky görnüşi boýunça üzüme çalym edýär.
Täze jaýyň gurluşygy — peýdaly maslahatlar
Täze jaýyň gurluşygy her bir adamyň durmuşynda jogapkärli we wajyp aladalaryň biri bolup durýar. Jaý gurluşygy köp wagt, zähmet we serişde talap edýär. Bu işde ýyllaryň dowamynda toplanan peýdaly maslahatlar oňat netijeleri berip bilýär.
